Đặc điểm và tác dụng của cây nhọ nồi
Cây nhọ nồi hay còn được gọi là cây cỏ mực, là vị huốc quý trong y học cổ truyền. Bài viết trên website Bệnh viện Đa khoa Medlatec có sự tham vấn y khoa của BSCKI. Dương Ngọc Vân cho biết, cây cỏ mực thuộc họ nhà cúc Asteraceae.
Cây mọc thẳng đứng và chiều cao của một cây trưởng thành là từ 0,2 đến 0,4m. Thân của cây màu nâu hoặc lục nhạt, lá mọc đối nhau. Hoa màu trắng. Quả hình dẹt. Khi vò nát cây sẽ tạo ra một màu đen như mực. Đó cũng chính là lý do vì sao loài cây này có tên là cây cỏ mực.
Không chỉ ở Việt Nam, loại cây này còn phân bố ở nhiều quốc gia khác trên thế giới và được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau, cụ thể như sau:
– Ở Việt Nam: Loại cây này thường được sử dụng để cầm máu, điều trị mụn nhọt.
– Ở Ấn Độ: Tại quốc gia này, cây cỏ mực được đánh giá như bài thuốc quý để điều trị rất nhiều loại bệnh khác nhau, đặc biệt là các bệnh về gan, vàng da, ăn khó tiêu, bị bọ cạp cắn… Bên cạnh đó, loại cỏ này còn được làm thuốc nhuộm tóc hay một số loại mỹ phẩm bôi da.
– Ở Trung Quốc: Người dân nơi đây thường sử dụng cây cỏ mực để điều trị một số vấn đề về sức khỏe như bệnh đau lưng, vàng da, một số bệnh về gan, tình trạng tiểu ra máu. Ngoài ra, người Trung Quốc còn dùng lá cây cỏ mực tươi để phòng nhiễm độc và bảo vệ tay khi đi làm đồng.
– Pakistan: Tại quốc gia này, cỏ mực được sử dụng như một loại thuốc chữa bệnh hói, bệnh ngoài da, nhức đầu.
Dưới đây là những tác dụng của cây cỏ mực với sức khoẻ:
– Điều trị chứng khó tiêu, táo bón và một số rối loạn trong dạ dày.
– Phòng chống ung thư: Một số nghiên cứu cho thấy rằng, các dưỡng chất trong loại cỏ này có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, phá vỡ các phân tử DNA để loại bỏ những tế bào đột biến.
– Rất tốt cho gan: Một số chất trong cây cỏ mực giúp gan hoạt động hiệu quả và phòng ngừa một số bệnh lý về gan.
– Nhiễm trùng tiết niệu: Cỏ mực có đặc tính kháng khuẩn và khử trùng hiệu quả nên có thể được dùng để phòng ngừa hay điều trị tình trạng nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường tiết niệu.
– Một số vấn đề về hô hấp: Một trong những tác dụng của cỏ mực là làm sạch đờm, giảm nhiễm trùng vì thế có thể điều trị hiệu quả một số vấn đề về đường hô hấp.
– Cải thiện sức khỏe mắt: Trong cỏ mực chứa hàm lượng carotene cao nên có thể loại bỏ những gốc tự do gây thoái hóa điểm vàng, từ đó phòng ngừa hiệu quả bệnh đục thủy tinh thể và cải thiện thị lực.
– Có tác dụng làm dịu cơn đau ở những người mắc bệnh trĩ.
– Kết hợp với dầu gội để tạo ra một hỗn hợp giúp dưỡng ẩm da đầu, ngăn ngừa tình trạng gàu, khô da đầu, ngăn ngừa rụng tóc, giúp bạn có mái tóc bóng mượt.
– Phòng ngừa nguy cơ thiếu máu: Cỏ mực chứa một lượng sắt lớn nên có thể phòng ngừa và điều trị tình trạng thiếu máu.
– Kiểm soát lượng đường trong máu nên rất phù hợp với bệnh nhân tiểu đường.
Cỏ mực rất tốt cho sức khoẻ
– Phòng ngừa sảy thai: Phụ nữ bị sảy thai liên tiếp có thể áp dụng một số bài thuốc từ cây cỏ mực để phòng tránh tình trạng sảy thai tái phát.
– Làm đẹp da: Sử dụng cây cỏ mực có thể giúp bạn điều trị một số bệnh lý về da, cải thiện làn da. Từ đó, giúp bạn có một làn da khỏe đẹp và tươi trẻ hơn.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây cỏ mực
Bài viết của Lương y Hoài Vũ trên Báo Sức khoẻ & Đời sống chỉ ra một số bài thuốc chữa bệnh từ cây cỏ mực như sau:
Giảm phì ẩm (thuốc giảm béo)
Cỏ nhọ nồi 15g, hãm nước sôi, uống thay trà. Dùng cho người thừa cân béo phì.
Chỉ huân ẩm (thuốc nhức đầu)
Cỏ nhọ nồi 10g, thục địa 12g, đương qui 10g, thanh khao 6g, xuyên khung 10g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sớm tối. Dùng cho bệnh huyết hư đầu váng.
Tiêu khát ẩm (thuốc hỗ trợ điều trị đái tháo đường, suy nhược cơ thể)
Cỏ nhọ nồi 10g, nữ trinh tử 10g, lư căn tươi 30g, ô mai 5 quả, mạch môn đông 10g, nam sa sâm 10g, ngọc trúc 10g. Sắc uống ngày 1 thang.
Hồng táo, nhọ nồi thang (thuốc hỗ trợ điều trị Cỏ nhọ nồi 12g, táo tầu 10 quả. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sớm tối. Dùng cho người loét dạ dày, tá tràng, xuất huyết..
Thổ huyết ẩm (thuốc cầm máu)
Cỏ nhọ nồi 12g, sinh địa 15g, nữ trinh tử 12g, phục linh 12g, đương qui 9g, mai ba ba 30g bạch thược 12g, tiên hạc thảo 15g. Sắc uống ngày 1 thang.
Thuốc an thần khi mãn kinh
Cỏ nhọ nồi 10g, sinh địa 12g, hồng hoa 9g, hoa cúc 9g, bạch thược 12g, hoàng cầm 9g, ngưu tất 9g, đương qui 9g, nữ trinh tử 9g, xuyên khung 6g, lá dâu 9g. Sắc uống ngày 1 thang.
Chữa các bệnh tổng hợp khi sạch kinh, trước khi hành kinh có tâm trạng căng thăng, người bệnh thấy nhức đầu, phiền táo dễ nổi giận, ngủ không ngon giấc, mặt đỏ tía tai, triều nhiệt độ mồ hôi…
Thận viêm khang ẩm (hỗ trợ điều trị viêm thận)
Cỏ nhọ nồi 30g, tiểu kế 30g, xuyên khung 10g, thục địa 10g, đương qui 10g, sao bồ hoàng 15g (bồ hoàng sao), xích thược 15g, sinh bồ hoàng 15g (bồ hoàng tươi), bạch thược 15g.
Sắc uống ngày 1 thang, dùng cho người viêm cầu thận, viêm thận mạn tính dẫn tới chứng tiểu tiện bất lợi, nước tiểu đục, hành kinh lâu không sạch, lưng đau triền miên..
Dưỡng âm điều kinh thang (thang bổ âm, điều kinh)
Cỏ nhọ nồi 12g, sinh địa 15g – thanh khao 10g, nguyên sâm 10g, bạch thược 10g, đan sâm 10g. Sắc uống ngày 1 thang, dùng cho người huyết nhiệt vong hành, hành kinh trước kỳ hạn.
Nghịch kinh thang (thuốc nghịch kinh)
Cỏ nhọ nồi 12g, hoàng cầm 9g, sinh địa 24g, đan sâm 9g, ngưu tất (cỏ xước) 9g, đương qui 6g, xích thược 6, rễ cỏ tranh 15g. Sắc uống ngày 1 thang.
Dùng cho phụ nữ trước và sau kỳ hành kinh 1 – 2 ngày, xuất hiện chứng thổ huyết hoặc chảy máu mũi có tính chu kỳ. Bệnh có tên là bệnh “nghịch kinh” hay “đảo kinh”.
Lợi trọc thang (thuốc chữa viêm tiền liệt tuyến)
Cỏ nhọ nồi 15g, trứng bọ ngựa cây dâu 15g, câu kỷ tử 15g,thục địa 15g, toả dương 10g, nữ trinh tử 12g, ích trí nhân 10g, thỏ ti tử 12g, đảng sâm 15g, hoàng kỳ 15g, thổ phục linh 24g, đương qui 6g, vương bất lưu hành 10g. Sắc uống ngày 1 thang.
Ích khí cố thận thang (thang ích khí bổ thận)
Cỏ nhọ nồi 30g, hoàng kỳ 60g, bạch thược 15g, sinh địa 15g, kinh giới sao 10g, thục địa 15g, nữ trinh tử 15g, phúc bồn tử 15g, thăng ma 6g. Sắc uống ngày 1 thang, chữa bệnh xuất huyết tử có tính công năng.
Thanh nhiệt lương huyết ẩm (thuốc thanh nhiệt lương huyết)
Cỏ nhọ nồi 12g, sinh địa 12g, hoả ma nhân 12g, đan bì 9g, trắc bách diệp 12g, tiên hạc thảo 12g, hoàng cầm 9g, rễ cỏ tranh 15g, tri mẫu 9g. Sắc uống ngày 1 thang. Chữa chảy máu cam, mũi khô, đại tiện táo.
Lưu ý: Đau bụng, sôi bụng hoặc có buồn nôn, người viêm đại tràng mạn tính, tiêu chảy kinh niên không dùng cỏ nhọ nồi.
Đặc biệt cỏ nhọ nồi cũng là một vị thuốc nên nếu bạn muốn sử dụng thường xuyên hoặc với mục đích chữa bệnh thì cần phải tham khảo ý kiến của các bác sĩ trước khi dùng.
Hạ An(Tổng hợp)
